Dzień Solidarności Miast Światowego Dziedzictwa

Organizacja Miast Światowego Dziedzictwa (OWHC), w których znajdują się obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, liczy blisko 300 miast członkowskich. Aktualnym przewodniczącym OWHC jest prezydent miasta Krakowa Jacek Majchrowski, wybrany na tę funkcję w 2019 roku. Organizacja Miast Światowego Dziedzictwa ma na celu wspieranie realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa, zachęcanie do współpracy i wymiany informacji oraz inicjowanie ekspertyz dotyczących ochrony i zarządzania miejskim dziedzictwem, a także rozwijanie poczucia solidarności wśród miast członkowskich.

8 września – w rocznicę powstania organizacji – obchodzony jest Dzień Solidarności Miast Światowego Dziedzictwa. Z tej okazji miasta członkowskie na całym świecie organizują wystawy, konferencje oraz koncerty promujące ideę światowego dziedzictwa i angażujące lokalne społeczności. Kraków ma szczególne powody do świętowania – zabytkowe centrum naszego miasta zostało umieszczone już na pierwszej liście UNESCO we wrześniu 1978 roku.

W trakcie krakowskich uroczystości  prezydent Jacek Majchrowski oficjalnie przekaże krakowianom zrewitalizowany plac Świętego Ducha, a także uroczyście uruchomi tzw. dzwon gwałtowny na Wieży Ratuszowej.

Plac Świętego Ducha

Dzisiejsza przestrzeń placu Świętego Ducha ma bogatą historię. Na przestrzeni wieków mieścił się tu, między innymi, kościół z klasztorem, szpital, cmentarz i główny dworzec komunikacji autobusowej. Pierwszy szpital powstał na tym obszarze jeszcze przed lokacją Krakowa. Zakon Ducha Świętego, któremu plac zawdzięcza swą dzisiejszą nazwę, przez stulecia wspierał biednych, odrzuconych i chorych. Dawne kościelne i szpitalne zabudowania wyburzono ostatecznie w końcu XIX wieku, by na części tak pozyskanego terenu postawić reprezentacyjny Teatr Miejski – dzisiejszy Teatr im. Juliusza Słowackiego.

W ostatnich latach plac pełnił głównie funkcje parkingowe, jednak 8 września, po rewitalizacji, nastąpi jego ponowne – nowe otwarcie: plac nie tylko zyska nowy wygląd, ale też funkcje. Otwarcie placu Świętego Ducha nieprzypadkowo zostało zaplanowane na Dzień Solidarności Miast Światowego Dziedzictwa – ta wypełniona wspomnieniami przestrzeń jest świadectwem nieustannej ewolucji miejskiej tkanki. Odkrywamy tu kolejne warstwy cywilizacyjnego dorobku, dawnych sukcesów i porażek, umiejętności i ambicji mieszkańców oraz ich starań o lepsze jutro – tego wszystkiego, co dziś składa się na pojęcie dziedzictwa.

Dzwon na Wieży Ratuszowej

Dzwon „gwałtowny”, którego uruchamianie pozostawało w gestii miejskiej straży, zawieszony był na wieży wyższej kościoła Mariackiego uważanej za miejską strażnicę (wieża niższa pełniła rolę dzwonnicy). Jego odlanie nastąpiło około 1378 roku, a w roku 1681 dzwon został ściągnięty z hejnalicy i przetransportowany saniami pod Wieżę Ratuszową. Tam pełnił rolę cymbała zegarowego – zegar na Wieży Ratuszowej był od początków XVIII wieku głównym publicznym czasomierzem miasta. Dzwon przestał bić ponad pół wieku temu, ale 8 września dzięki staraniom Muzeum Krakowa odzyska swoją funkcję.

Przywrócenie dźwięku dzwonu „gwałtownego” miastu to świadectwo dbałości o dziedzictwo niematerialne: warto przypomnieć, że to za sprawą Krakowa i jego tradycji szopkarskich (nad którymi opiekę sprawuje Muzeum Krakowa) pierwszy polski wpis znalazł się na prowadzonej przez UNESCO od 2008 roku Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Dodajmy jeszcze, że uruchomienie dzwonu na Wieży Ratuszowej uczci jednocześnie przypadającą w tym roku 500. rocznicę odlania dzwonu Zygmunt.