Jakie typy filtrów powinien mieć oczyszczacz powietrza w krakowskim domu?

Niska jakość powietrza w Krakowie. Jakie zanieczyszczenia musi usuwać oczyszczacz powietrza?

Smog składa się z wielu szkodliwych substancji, które działają destrukcyjnie na zdrowie Polaków. Krakowianie wdychają przede wszystkim benzoapiren, dwutlenek azotu i pyły zawieszone. Raport Roczna ocena jakości powietrza w województwie małopolskim z 2018 roku podaje, że głównym źródłem smogu w Krakowie jest tzw. niska emisja, czyli zanieczyszczenia z sektora mieszkaniowego emitowane na wysokości do 40 m. Powstają w wyniku palenia w piecach, kotłach, kominkach itp. O ile od września 2019 obowiązuje całkowity zakaz palenia węglem i drewnem w Krakowie, o tyle sceptycy piszą w komentarzach na serwisach lokalnych, że zakaz nie wyeliminuje w ciągu najbliższych miesięcy ani smogu, do powstawania którego przyczynia się też transport drogowy i przemysł, ani palenia odpadami.

Zanieczyszczenie pyłem zawieszonym w Krakowie 

Wspomniana emisja komunalno-bytowa to źródło aż 574 890 kg PM10 i 564 923 kg PM2,5 w Aglomeracji Krakowskiej w 2018 roku. Raport Greenpeace World Air Quality Report 2018 w rankingu najbardziej zanieczyszczonych regionów europejskich ulokował Aleję Zygmunta Krasińskiego w Krakowie na 9. miejscu. Według raportu średnie roczne stężenie PM2,5 wyniosło tam 36,2 μg/m³. Dla porównania - wynik w najczystszym regionie europejskim w Szwecji to zaledwie 3,0 μg/m³. Wielokrotnym przekroczeniom norm w ciągu roku sprzyja położenie Krakowa w dolinie. Ograniczone ruchy mas powietrza skutkują bardzo niską prędkością wiatru lub wręcz licznymi bezwietrznymi dniami, co sprzyja utrzymywaniu się pyłów zawieszonych.

Pył zawieszony to m.in. cząsteczki PM10 o wielkości mniejszej 10 µm, które eksplorują układ oddechowy człowieka, oraz cząsteczki PM2,5, które są znacznie groźniejsze, bo dzięki wielkości poniżej 2,5 µm bezproblemowo przedostają się aż do pęcherzyków płucnych i dalej do układu krwionośnego. Pyły kumulują się w Twoim organizmie. Najgroźniejsze cząsteczki PM2,5, które są kilkadziesiąt razy mniejsze od ziarnka piasku, mogą przyczyniać się do niewydolności płuc, zaburzeń rytmu serca, nowotworów, alergii, astmy, a nawet bezpłodności. 

Zanieczyszczenie benzoapirenem w Krakowie

Raport Co wiemy o smogu? autorstwa Krakowskiego Alarmu Smogowego podaje, że roczne stężenie benzoapirenu już w 2013 roku wyniosło 7,3 ng/m3, w 2014 roku - 10,2 ng/m3, co stanowiło już 1000% normy! Nawet jeśli nie palisz papierosów, ale oddychasz zanieczyszczonym powietrzem w Krakowie, wychodzi na to samo. Wdychanie benzoapirenu można porównać do wypalenia nawet 10 papierosów w ciągu 1 dnia.

Zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu w Krakowie

Przekroczenia stężenia dwutlenku azotu są odnotowywane przede wszystkim w centrum Krakowa - ze względu na emisję z transportu samochodowego. Raport Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z kwietnia br. podaje, że stężenie NO2 zostało przekroczone na 23,9 km2 Aglomeracji Krakowskiej, a to oznacza, że na wdychanie nadmiernej ilości dwutlenku azotu zostało narażonych ponad 200 000 mieszkańców tego obszaru. NO2 działa drażniąco na układ oddechowy. U osób z obniżoną odpornością zwiększa ryzyko zachorowania, pogarsza samopoczucie astmatyków. Regularna ekspozycja na nadmierne stężenie dwutlenku azotu może być czynnikiem powstawania nowotworów, chorób układu krążenia i oddechowego.

Powietrze w domu nie jest wolne od smogu?

Niestety nie. Około 25-30% powietrza zewnętrznego może przenikać do mieszkania. Z badań Krakowskiego Alarmu Smogowego z 2017 roku wynika, że powietrze w zamkniętych pomieszczeniach może być o 50% czystsze niż na zewnątrz, ale jeśli poziom smogu osiąga apogeum, trudno mówić o totalnej czystości powietrza w domu. Dlatego oczyszczacz powietrza do domu w Krakowie powinien mieć filtry dostosowane do zanieczyszczeń zewnętrznych.

Najlepsze filtry antysmogowe w oczyszczaczu do domu w Krakowie

Najlepszy zestaw, jaki może mieć oczyszczacz antysmogowy, to połączenie filtra wstępnego, filtra HEPA oraz filtra węglowego. Filtr HEPA w połączeniu z filtrem węglowym oczyszcza powietrze ze smogu, a filtr wstępny działa wspomagająco.

Jaką rolę odgrywa filtr wstępny w oczyszczaczu powietrza?

Ten element wstępnie eliminuje zanieczyszczenia, wyłapując największe cząsteczki, np. kurz i sierść. To pierwsza bariera, na którą trafiają i która może przedłużyć żywotność filtra HEPA i węglowego, chroniąc je przed zbyt szybkim zanieczyszczeniem. Należy pamiętać, że oczyszczacz powietrza nie służy do zbierania tego typu zanieczyszczeń. Może on minimalizować, jednak ze względu, że są to ciężkie zanieczyszczenia, oczyszczacz nie wywoła takiej cyrkulacji powietrza, aby je skutecznie w całości usunąć.

Filtr wstępny może mieć formę np. siateczkowej nakładki lub dodatkowej obudowy z perforacjami. W zależności od budowy filtra wstępnego możesz go regularnie odkurzać lub myć pod bieżącą wodą. W drugim przypadku zostaw filtr do całkowitego wyschnięcia i dopiero potem umieść z powrotem w urządzeniu.

Filtr HEPA w oczyszczaczu powietrza do domu w Krakowie

Filtr HEPA wychwytuje mikroskopijne cząsteczki zanieczyszczeń, np. pyły zawieszone PM10, PM2,5 i PM1. Klasy filtrów HEPA oznaczają skuteczność całkowitą filtracji, przy czym najmniejszą skuteczność mają filtry klasy EPA  E10 (85%), a najwyższą HEPA H14 (99,995%). W domowych oczyszczaczach powietrza najczęściej wykorzystuje się filtry HEPA o klasie od E11 (95% skuteczności) do H13 (99,95% skuteczności). Istnieją jeszcze filtry ULPA, ale są przeznaczone do profesjonalnych systemów filtracji w przemyśle. Skuteczność filtracji określa się na podstawie ilości zatrzymywanych cząsteczek o wielkości 0,3 µm.

Możesz zapytać, czy urządzenie omija drobniejsze cząsteczki PM2,5? Bynajmniej, oczyszczacze z technologią HEPA skutecznie wyłapują nawet cząsteczki o wielkości od 0,003 µm dzięki uzupełniającym się mechanizmom, o których możesz przeczytać na eksperckim blogu: https://homespot.pl/blog/dbamy-o-powietrze/filtry-hepa. Filtry HEPA eliminują z powietrza nie tylko pył zawieszony PM10, PM2,5 i PM1,0, ale również:

• cząsteczki ołowiu, sadzy, 
• benzoapiren,
• wirusy grypy, niektóre bakterie, zarodniki grzybów,
• kurz i sierść,
• alergeny roztoczy, 
• zarodniki pleśni,
• pyłki roślin. 

Na przykład oczyszczacz powietrza Sharp KC A50EUW ma filtr HEPA wysokiej klasy H13, charakteryzujący się skutecznością na poziomie 99,95%. W zależności od wybranego trybu oczyszczacz może pracować z wydajnością przepływu powietrza do 306 m3/h, dzięki czemu skutecznie oczyści pomieszczenie do 38 m2. Dzięki czujnikowi jakości powietrza może działać w trybie automatycznym. Wówczas pracuje na pełnych obrotach, kiedy tylko wyczuje wzrost zanieczyszczenia w pomieszczeniu.

Filtr węglowy w oczyszczaczu powietrza do mieszkania w Krakowie

Jeśli mieszkasz w centrum Krakowa lub koło ruchliwej ulicy, jesteś osobą narażoną na wysokie stężenie dwutlenku azotu. Jest on generowany w prawie 40% przez ruch pojazdów według danych KOBiZE. Usuwaniem NO2 zajmuje się np. filtr węglowy z dodatkiem żelu krzemionkowego.

Ogólnym celem filtra węglowego jest usuwanie zanieczyszczeń gazowych z powietrza, np. dwutlenku azotu, siarki, lotnych związków organicznych. To zanieczyszczenia, których nie jest w stanie wyłapać filtr HEPA, dlatego musi mieć kompana. Poza tym filtr węglowy niweluje brzydkie zapachy i dym papierosowy.

Jeśli filtr węglowy zostanie wzbogacony o dodatki, np. wspomniany żel krzemionkowy w oczyszczaczach powietrza Sharp z serii KC-G, będzie skuteczniej pochłaniać szkodliwe tlenki. O ile klasyczny filtr węglowy zatrzymuje zanieczyszczenia na swojej powierzchni, o tyle żel krzemionkowy wchłania je. Oczyszczacze Xiaomi mogą zaś mieć filtr węglowy z powłoką zawierającą sole organiczne, pomagającą w eliminacji bakterii i wirusów, a oczyszczacze LifaAir filtr węglowy z zeolitem, który wychwytuje cząsteczki promieniotwórcze i metale ciężkie. 

Ponadto filtry węglowe mogą różnić się zawartością węgla aktywnego. Doskonale widać to na przykładzie filtrów w oczyszczaczach Xiaomi. Filtr zielony ma wykorzystuje więcej węgla aktywnego niż filtr standardowy. Niektórzy producenci podają dokładną ilość węgla aktywnego, np. w oczyszczaczach LIFAair jest to 3,5 kg.

Co jeszcze powinien mieć oczyszczacz powietrza do mieszkania w Krakowie?

• Czujnik jakości powietrza. Część z oczyszczaczy powietrza dostępnych w sklepie Homespot: https://homespot.pl/kategoria/oczyszczacze-powietrza mają czujnik pyłu PM2,5, kurzu oraz dymu. Dzięki czujnikowi urządzenie może pracować w trybie automatycznym, dostosowując tempo pracy do aktualnego stężenia PM2,5 w pomieszczeniu. Szkodliwe cząsteczki są na bieżąco usuwane.

• Wskaźnik zużycia filtra. O ile producenci deklarują maksymalną żywotność filtrów HEPA nawet do 10 lat, o tyle ich rzeczywiste zużycie zależy od intensywności użytkowania. Filtr można regularnie czyścić zgodnie z zaleceniami producenta, ale i tak kiedyś trzeba go wymienić. Wskaźnik zasygnalizuje Ci potrzebę wymiany filtrów.